Polyp trực tràng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị.

1. Polyp trực tràng là bệnh gì?

Polyp trực tràng là một khối u nhỏ hoặc tăng sinh trên niêm mạc của trực tràng, một phần của ruột già. Polyp có thể xuất hiện ở bất kỳ đoạn nào của trực tràng, từ phần trước (gần hậu môn) đến phần sau (gần ruột non).

2. Nguyên nhân gây polyp trực tràng?

Sự tăng sinh quá mức của các tế bào niêm mạc trực tràng là nguyên nhân chính gây polyp trực tràng.Tuy nhiên cơ chế gây bệnh vẫn chưa rõ ràng. Các yếu tố tiềm ẩn làm tăng nguy cơ mắc polyp trực tràng bao gồm: 

• Di truyền: Có một yếu tố di truyền trong một số trường hợp polyp trực tràng. Nếu có người trong gia đình mắc polyp hoặc ung thư trực tràng thì tỷ lệ mắc bệnh cao hơn.
• Tuổi tác: Tuổi cao là một yếu tố tăng nguy cơ phát triển polyp trực tràng. Người trên 50 tuổi có nguy cơ cao hơn so với những người trẻ hơn.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống giàu chất béo, thực phẩm ít chất xơ, nạc động vật, nạc đỏ, các loại thức ăn chế biến, uống rượu và hút thuốc có thể tăng nguy cơ phát triển polyp trực tràng.
• Tiền sử bệnh trực tràng viêm loét: Các bệnh trực tràng viêm loét như viêm loét đại trực tràng hoặc viêm loét ruột non có thể làm tăng nguy cơ polyp trực tràng.
• Hút thuốc: Hút thuốc lá đã được nghiên cứu chứng minh làm gia tăng tỷ lệ phát triển polyp trực tràng

3. Phân loại polyp trực tràng

Polyp trực tràng có thể được phân loại dựa trên một số đặc điểm như hình dạng, kích thước, tính chất tế bào và cấu trúc. Dưới đây là một số phân loại phổ biến của polyp trực tràng:

• Polyp tuyến: Đây là loại phổ biến nhất và chiếm phần lớn các polyp trực tràng. Polyp tuyến có xu hướng phát triển từ tuyến niêm mạc trực tràng và thường có hình dạng như đầu đũa hoặc dạng bướm. Chúng có khả năng trở thành ung thư nếu không được loại bỏ.
• Polyp biểu mô: Polyp biểu mô thường là những polyp nhỏ có bề mặt nhẵn và màu trắng hoặc vàng. Chúng không phổ biến và ít có khả năng trở thành ung thư.
• Polyp viêm nhiễm: Polyp viêm nhiễm thường xuất hiện sau các cơn viêm nhiễm trực tràng. Chúng có tính chất viêm nhiễm và thường không nguy hiểm.
• Polyp hamartomatous: Đây là một loại polyp hiếm gặp, được hình thành do lỗi phát triển tế bào. Polyp hamartomatous thường không nguy hiểm, nhưng trong một số trường hợp, chúng có thể tăng nguy cơ ung thư trực tràng.
• Polyp đa chủng: Polyp đa chủng là một thuật ngữ chung để chỉ các polyp có sự kết hợp của nhiều loại polyp khác nhau. Chúng có thể bao gồm các dạng polyp tuyến, polyp biểu mô và polyp hamartomatous.

4. Triệu chứng của polyp trực tràng

Polyp trực tràng thường không gây ra triệu chứng trong giai đoạn ban đầu. Tuy nhiên, khi polyp trực tràng phát triển hoặc trở thành polyp lớn hơn, có thể xuất hiện một số triệu chứng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của polyp trực tràng:

• Chảy máu từ trực tràng: Một trong những triệu chứng chính của polyp trực tràng là chảy máu từ trực tràng. Có thể thấy máu trong phân, trên giấy vệ sinh sau khi đi đại tiện
• Thay đổi thói quen đi đại tiện: Polyp trực tràng có thể gây ra sự thay đổi trong thói quen đi đại tiện của người bệnh. Có thể có tiêu chảy không rõ nguyên nhân hoặc táo bón kéo dài.
• Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới: Một số người có thể trải qua đau hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới, đặc biệt là ở khu vực xung quanh trực tràng.

5. Phương pháp điều trị polyp trực tràng

Phương pháp điều trị polyp trực tràng thường là loại bỏ hoặc tiêu hủy polyp. Việc loại bỏ polyp rất quan trọng để ngăn chặn nguy cơ ung thư trực tràng. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến: 

• Nội soi đại trực tràng và loại bỏ polyp: Phương pháp chẩn đoán và điều trị chính cho polyp trực tràng là nội soi đại trực tràng (colonoscopy). Trong quá trình này, một ống nội soi mỏng có máy ảnh ở đầu được chèn qua hậu môn để kiểm tra trực tràng và loại bỏ polyp. Các loại polyp nhỏ có thể được cắt bỏ hoặc nạo bằng các công cụ nội soi, trong khi polyp lớn hơn có thể được tiến hành loại bỏ theo phẫu thuật.
• Polypectomy: Polypectomy là quá trình loại bỏ polyp bằng cách cắt bỏ hoặc nạo polyp trong quá trình nội soi đại trực tràng. Phương pháp này thường được sử dụng cho các polyp nhỏ và không gây đau hoặc khó chịu lớn.
• Ngoại khoa: Trong một số trường hợp, nếu polyp quá lớn hoặc có tính chất ác tính, phẫu thuật ngoại khoa có thể được thực hiện để loại bỏ phần của trực tràng chứa polyp hoặc thậm chí loại bỏ toàn bộ trực tràng.

Sau khi polyp đã được loại bỏ, các mẫu mô sẽ được gửi đi xét nghiệm để xác định tính chất tế bào của polyp và xác định xem có bất kỳ dấu hiệu ung thư nào hay không. Nếu polyp được phát hiện là ác tính hoặc có nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật tiếp theo hoặc điều trị hóa trị.

6. Phòng ngừa polyp trực tràng

Nguy cơ mắc polyp trực tràng có thể giảm nếu thực hiện các biện pháp phòng ngừa dưới đây:

• Kiểm tra định kỳ: Thực hiện các kiểm tra định kỳ trực tràng là một biện pháp quan trọng để phát hiện sớm và loại bỏ polyp trực tràng trước khi chúng trở thành ung thư. Thông thường, việc kiểm tra trực tràng định kỳ bắt đầu từ độ tuổi 50 hoặc tuỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Duy trì một chế độ ăn uống giàu chất xơ từ các loại rau và trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn thực phẩm giàu chất xơ khác. Tránh ăn quá nhiều thực phẩm chứa chất béo, thức ăn chế biến và nạc đỏ, vì chúng có thể tăng nguy cơ polyp trực tràng.
• Hạn chế uống rượu và hút thuốc
• Duy trì cân nặng và tập thể dục: Duy trì cân nặng lành mạnh và thực hiện thường xuyên các hoạt động thể dục có lợi cho sức khỏe như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hay tham gia các lớp thể dục. Điều này giúp giảm nguy cơ polyp trực tràng