Viêm gan C: Nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh và điều trị.

1. Viêm gan C và nguyên nhân

Viêm gan C gây ra bởi virus viêm gan C - Hepatitis C virus, viết tắt là HCV, virus này lây truyền chủ yếu qua đường máu, đến gan và sinh sôi ở đó. Bệnh viêm gan C thường diễn tiến mạn tính và không có triệu chứng. Ngoài ra virus viêm gan C có 6 kiểu gen với 6 tiên lượng đáp ứng điều trị khác nhau.

Virus viêm gan C có thể lây truyền qua các con đường:

• Dùng chung bơm kim tiêm với người mắc virus viêm gan C
• Nhân viên y tế bị kim tiêm đâm trong khi làm việc
• Tiếp xúc với máu của người nhiễm bệnh: dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, bông băng vết thương…
• Sử dụng các dịch vụ xăm mình, xỏ khuyên, chữa răng tại các cơ sở không đảm bảo an toàn.
• Đường từ mẹ sang con
• Quan hệ tình dục không an toàn, có nguy cơ xây xát, chảy máu, quan hệ tình dục với người nhiễm virus viêm gan C

Lưu ý rằng viêm gan C sẽ không lây truyền qua đường ăn uống, đường sữa mẹ hay tiếp xúc thông thường như cầm nắm, ôm hôn người bệnh nhiễm virus viêm gan C.

2. Triệu chứng của Viêm gan C

Phần lớn người nhiễm virus viêm gan C không biết được mình đã mắc bệnh do không có biểu hiện triệu chứng hoặc những triệu chứng này thường nhẹ.

Các giai đoạn mà người mắc bệnh viêm gan C có thể trải qua đó là:

• Giai đoạn ủ bệnh: thời gian ủ bệnh của virus khi vào cơ thể khoảng 2 tuần đến 6 tháng sau khi lây nhiễm.
• Giai đoạn viêm gan C cấp tính: các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện sau một vài tháng virus viêm gan C xâm nhập vào cơ thể và kéo dài từ 2 tuần – 3 tháng
• Giai đoạn viêm gan C mãn tính: nếu virus không tự loại bỏ sau 6 tháng, viêm gan C sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, tức virus sẽ tồn tại trong cơ thể trong nhiều năm.
• Xơ gan và ung thư gan: khi mắc viêm gan C ở giai đoạn mãn tính, theo thời gian 10- 20 năm, gan có thể bị tổn thương dẫn đến xơ gan. Người bị xơ gan nếu không được điều trị sẽ dẫn đến những biến chứng nặng tại gan hoặc ung thư gan, tiên lượng xấu.

Triệu chứng của bệnh viêm gan C

Khi mới nhiễm virus, hầu hết người bệnh đều không thấy có triệu chứng hoặc các triệu chứng không nổi bật. Một số dấu hiệu bệnh ở giai đoạn viêm gan C cấp tính và mãn tính đó là:

• Mệt mỏi, chán ăn: biểu hiện này của người bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn viêm gan C cấp và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác
• Vàng da, vàng mắt: thường người nhiễm viêm gan C cũng dễ bỏ qua triệu chứng này do xuất hiện tượng da vàng, mắt vàng hiện ít và muộn hơn
• Nôn hoặc buồn nôn: liên quan đến gan bị tổn thương thì người bị viêm gan C cũng gặp phải triệu chứng khó chịu như nôn, buồn nôn, tiêu hóa kém
• Nước tiểu sẫm màu
• Sốt: người bệnh có thể bị sốt nhẹ, sốt theo từng cơn
• Đau tức vùng gan

3. Chẩn đoán viêm gan C

Xét nghiệm máu là phương pháp được chỉ định để chẩn đoán viêm gan C

• Test nhanh HCV

o   Kháng thể chống HCV: nếu cho kết quả dương tính, khả năng cao đã nhiễm virus viêm gan C và người bệnh cần làm thêm các xét nghiệm khác để xác định tình trạng.

o   Xét nghiệm HCV – RNA: đo số lượng ARN virus hiện có trong máu người bệnh.

o   Xét nghiệm xác định kiểu gen của virus viêm gan C để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

• Các xét nghiệm đánh giá chức năng gan

o   Định lượng sắc tố mật trong máu (bilirubin)

o   Men gan (ALT, AST): thường tăng sau khi nhiễm virus một thời gian.

• Chẩn đoán hình ảnh gan qua siêu âm bụng, chụp cắt lớp hoặc cộng hưởng từ để đánh giá tình trạng của gan có bị tổn thương, viêm hay không hoặc phát hiện u gan

4. Điều trị viêm gan C

Bệnh viêm gan C có thể chữa khỏi. Biện pháp điều trị viêm gan C hiện nay là dùng thuốc kháng virus.

Căn cứ vào kết quả xét nghiệm kiểu gen của virus viêm gan C để bác sĩ có thể lựa chọn thuốc và thời gian điều trị đối với từng ca nhiễm virus. Thuốc điều trị virus viêm gan virus C hiện nay chủ yếu là pegylated interferon giúp loại bỏ virus viêm gan C và hạn chế tổn thương gan. Theo phác đồ điều trị, thời gian dùng thuốc trung bình là từ 12- 24 tuần. Ribavirin là thuốc có thể phối hợp cùng peginterferon, người bệnh phải tuyệt đối tuân theo chỉ định và phác đồ điều trị của bác sĩ, không tự ý mua thuốc và tự dùng thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

5. Phòng ngừa bệnh viêm gan C

Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa nhiễm virus viêm gan C hiệu quả:

• Không dùng chung bơm kim tiêm, vô khuẩn các dụng cụ y tế có tiếp xúc với máu trong các thủ thuật hàng ngày của nhân viên y tế
• Trong sinh hoạt, không dùng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng…
• Lựa chọn các cơ sở đảm bảo an toàn khi thực hiện xăm hình, xăm lông mày, xăm môi…
• Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh, dùng bao cao su khi nghi ngờ đối tượng tiếp xúc nhiễm virus viêm gan C
• Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống, tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý, khám sức khỏe định kỳ để phát hiện kịp thời các lây nhiễm hay bệnh liên quan đến lá gan.