Viêm mũi: Những điều bạn cần biết?

• Viêm mũi là tình trạng có thể gặp ở mọi độ tuổi, đặc biệt là trẻ em. Bệnh này là do do viêm niêm mạc ở khoang mũi, dẫn đến lớp niêm mạc này bị sưng, khiến cho người bệnh gặp phải một số triệu chứng khó chịu ở mũi như: hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi. 

• Viêm mũi được đánh giá là bệnh không quá nguy hiểm. Nhưng nếu không được điều trị kịp thời, sẽ ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Nếu người bệnh lâu không được điều trị có thể dẫn đến triệu chứng khác ở đường hô hấp như ho, viêm họng,..

Viêm mũi dị ứng và viêm mũi không dị ứng là 2 loại chính của bệnh viêm mũi.

2.1. Viêm mũi dị ứng 

• Là dạng viêm mũi phổ biến nhất 

• Nguyên nhân chính là do tiếp xúc với các dị nguyên (tác nhân có khả năng gây dị ứng từ bên ngoài môi trường). Chẳng hạn như tiếp xúc với khói bụi từ nhà máy, phương tiện giao thông, khói thuốc lá, lông động vật, phấn hoa… Những tác nhân này thường là vô hại với hầu hết mọi người. Dù vậy, đối với những người nhạy cảm, khi dị ứng với các dị nguyên này, hệ miễn dịch cơ thể của họ sẽ phản ứng lại như thể chúng có hại. Người bị viêm mũi dị ứng sẽ chỉ có các triệu chứng phổ biến như hắt xì, chảy nước mũi,... và gần như không phải điều trị bằng thuốc. Những triệu chứng này sẽ giảm dần và hết hẳn sau khi bệnh nhân được cách xa dị nguyên.

2.2. Viêm mũi không do dị ứng

Khác với bệnh viêm mũi dị ứng, viêm mũi không do dị ứng không liên quan tới phản ứng của hệ thống miễn dịch vì nó không bị kích thích bởi các chất gây dị ứng. Viêm mũi không do dị ứng được chia thành loại nhỏ hơn tùy vào nguyên nhân gây bệnh, gồm:

2.1.1. Viêm mũi do virus

Bệnh xảy ra khi các loại virus, như virus cúm hoặc virus cảm lạnh tấn công, xâm nhập vào khoang mũi hay hệ hô hấp. Khi hệ hô hấp bị virus tấn công, sẽ dẫn đến đến tình trạng khoang mũi bị viêm. Khi đó, mũi tăng cường sản xuất chất nhầy, gây sổ mũi, hắt hơi và gây ra một số triệu chứng khiến bệnh nhân khó chịu.

2.2.2. Viêm mũi vận mạc

• Bệnh là tình trạng xảy ra do sự mất cân bằng khi kiểm soát niêm mạc mũi của hệ thần kinh dẫn đến các mạch máu trong khoang mũi quá nhạy cảm. Lúc này, một số tác nhân bên ngoài môi trường xâm nhập, có thể khiến các mạch máu này bị giãn ra, dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn do tăng tiết dịch nhầy.

• Các tác nhân kích ứng gây viêm mũi có thể là: khói thuốc lá, nước hoa, stress hay đơn giản chỉ là sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm khi thời tiết giao mùa, uống nhiều rượu, ăn các loại đồ ăn cay,…

2.2.3. Viêm mũi teo

• Viêm mũi teo là một bệnh mạn tính, xảy ra khi niêm mạc bên trong mũi bị cứng lại và teo nhỏ, dẫn đến hốc mũi nở rộng ra, khô và đóng vảy. Các loại vi sinh vật sinh sôi, phát triển tại mũi cũng gây ra mùi hôi khó chịu. Do niêm mạc mũi giờ đã bị teo nhỏ, dẫn đến chức năng khứu giác đã bị suy giảm hoặc mất nên bệnh nhân thường không ngửi thấy mùi khó chịu đó.

• Viêm mũi teo thường xảy ra ở người cao tuổi do đa số các chức năng của cơ thể đã suy giảm.

2.2.4. Viêm mũi do thuốc

Viêm mũi do thuốc hay xảy ra khi người bệnh lạm dụng quá mức thuốc thông mũi không kê đơn (dạng xịt mũi hoặc nhỏ mũi). Lúc này, sức đề kháng của hệ thống niêm mạc mũi bị suy giảm, dễ bị kích ứng và nhạy cảm hơn. Lúc này, vì sử dụng quá nhiều, trái lại với cảm giác dễ chịu khi dùng thuốc, người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu vì thuốc thông mũi sẽ kích thích niêm mạc mũi. Do đó sẽ dẫn đến viêm mũi.

Người bị viêm mũi sẽ gặp các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng này sẽ ảnh hưởng đến hệ hô hấp của bệnh nhân như khoang mũi họng và mắt như:

• Sổ mũi

• Nghẹt mũi

• Ngứa mũi, họng

• Chảy nước mũi

• Ho, viêm họng

• Hắt xì

• Đau đầu

• Đau mỏi toàn mặt

• Chảy nước mắt

• Khứu giác, vị giác hoặc thính giác bị suy giảm

Đầu tiên, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ hỏi để điều tra bệnh sử và nắm được thông tin về các triệu chứng người bệnh đang gặp phải. Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các thuốc thông mũi bệnh nhân đã và đang sử dụng xác định xem có phải viêm mũi do thuốc không.

Vì đa số biểu hiện khi mắc các loại viêm mũi là khá giống nhau. Do đó để xác định chính xác bệnh viêm mũi bệnh nhân đang mắc phải có nguyên nhân liên quan đến dị ứng hay không, bác sĩ có thể kiểm tra bằng xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể được Bác sĩ chỉ định chụp CT để xác định chẩn đoán. Chụp CT sẽ giúp kiểm tra những thay đổi trong khoang mũi bệnh nhân qua các hình ảnh rõ ràng hơn về tổn thương xảy ra trong khoang mũi. Phương pháp nội soi mũi hoặc Chụp CT cũng giúp bác sĩ loại trừ tình trạng viêm xoang.

Bệnh nhân sẽ có được điều trị tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh và loại viêm mũi mắc phải.

Với viêm mũi dị ứng, giải pháp đơn giản và hiệu quả nhất là bệnh nhân cần loại bỏ và tránh hoàn toàn việc tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng niêm mạc mũi. Ví dụ với người bị dị ứng với phấn hoa, nên giảm thời gian ở phải hoạt động ở ngoài trời vào những ngày nhiều gió hoặc trong mùa có lượng phấn hoa cao. Nếu phải ở ngoài nhiều chúng ta nên đeo khẩu trang để tránh phải tiếp xúc với dị nguyên. Nếu người bệnh bị dị ứng với nấm mốc, lông thú cưng, nên giữ vệ sinh nơi sinh hoạt và làm việc. Tiếp theo người bệnh hãy tìm cách để loại bỏ những những tác nhân đó như: không nuôi thú cưng, sử dụng máy hút bụi, máy hút lông thú cưng. 

Trong trường hợp bệnh nhân bị viêm mũi không do dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn. Các loại thuốc có thể được sử dụng là thuốc xịt mũi/nhỏ mũi chứa corticosteroid, thuốc xịt mũi kháng histamin hoặc các loại thuốc thông mũi khác. Nước muối sinh lý cũng được sử dụng để vệ sinh mũi họng .

Nếu nguyên nhân gây ra viêm mũi là do bất thường trong tổ chức khoang mũi, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật.

• Tránh xa nơi có nhiều khói bụi hoặc môi trường có thể chứa tác nhân gây dị ứng, nhất là những người có tiền sử dị ứng.

• Tránh trường hợp sử dụng các loại thuốc xịt mũi, thông mũi một cách lạm dụng và sử dụng thuốc khi không có chỉ định từ bác sĩ. Đồng thời, nếu cơ thể có xuất hiện các dấu hiệu của viêm mũi ở dạng nhẹ, mọi người cũng không được chủ quan. Vì vậy, người bệnh nên đi khám để xác định đúng nguyên nhân, từ đó tìm được hướng điều trị phù hợp, kịp thời.

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, bệnh nhân cũng cần thiết phải có chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học để triệu chứng của bệnh có thể nhanh chóng giảm nhẹ.

7.1. Viêm mũi nên ăn gì?

Bệnh nhân bị viêm mũi, nhất là trường hợp mắc viêm mũi dị ứng nên tích cực bổ sung các loại thực phẩm sau vào chế độ dinh dưỡng:

• Nước ấm, súp, cháo: giúp làm giảm tắc nghẽn bên trong mũi, làm lỏng dịch nhầy và hỗ trợ quá trình lưu thông không khí trong hệ hô hấp

• Các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin C: Vitamin C sẽ hỗ trợ gia tăng sức đề kháng và hệ miễn dịch chung của cơ thể, do đó rất có lợi cho người bệnh viêm mũi. Bệnh nhân có thể bổ sung dễ dàng thông qua bông cải xanh, ớt chuông, bông cải xanh hoặc các loại trái cây họ bưởi như cam, quýt, bưởi,...

• Thực phẩm giàu omega-3: hỗ trợ làm giảm nguy cơ phát triển bệnh dị ứng. Ngoài ra omega-3 cũng hỗ trợ bệnh nhân ngăn chặn các phản ứng sưng tấy tại hệ hô hấp. Omega 3 có mặt nhiều trong các loại cá biển như: cá hồi, cá thu,...

• Mật ong, bạc hà, hành, tỏi, gừng,… đều có ích cho người bị viêm mũi. Vì vậy, bệnh nhân có thể tăng cường bổ sung trong khẩu phần ăn hàng ngày một cách khoa học và hợp lý.

7.2. Viêm mũi nên tránh ăn gì?

Các loại thực phẩm dễ gây dị ứng như các loại hải sản (tôm, cua, mực,…), trứng, sữa, đậu phộng,… hoặc các thức ăn lạ như nhộng tằm dễ gây kích thích nên người mắc bệnh viêm mũi nên cẩn trọng khi ăn. Người bệnh cũng nên hạn chế các loại đồ ăn cay, nóng như ớt, tiêu, mù tạt.

Ngoài ra, các chất kích thích như rượu, cà phê,... có thể khiến cơ thể người bệnh mất nước và khiến tình trạng viêm mũi trở nên nặng hơn, do vậy người viêm mũi nên chú ý.

Trên đây, Dược sĩ Upharma đã trình bày một số nội dung bạn nên biết về bệnh viêm mũi. Hi vọng bài viết có thể giúp các bạn cách phòng tránh cũng như điều trị nếu không may mắc bệnh. Tiếp tục theo dõi các bài viết khác của Upharma để nhận thêm những thông tin bổ ích nhé!