Chu kỳ kinh nguyệt: Những điều chị em cần biết

Chu kỳ kinh nguyệt là một trong những dấu hiệu quan trọng phản ánh sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Sự tuần hoàn sinh lý này không chỉ biểu thị khả năng thụ thai mà còn là bức tranh tổng thể về nội tiết tố. Từ những thay đổi nhỏ như thời gian hành kinh, lượng máu mất, đến các rối loạn tiềm ẩn, tất cả đều ẩn chứa thông điệp của cơ thể. Việc hiểu rõ từng giai đoạn của chu kỳ sẽ giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe sinh sản, phát hiện kịp thời những bất thường và biết được thời điểm nào cần tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia y tế.

Chu kỳ kinh nguyệt là gì?

Kinh nguyệt hay còn gọi là hành kinh, nguyệt san, hoặc "đến tháng", là hiện tượng chảy máu từ âm đạo của phụ nữ một cách định kỳ. Đây là kết quả của việc lớp niêm mạc tử cung (nội mạc tử cung) đã dày lên để chuẩn bị cho quá trình mang thai bị bong tróc và đào thải ra ngoài cơ thể khi quá trình thụ tinh và làm tổ của trứng không diễn ra. Máu kinh thường có màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm, đôi khi kèm theo các mô niêm mạc nhỏ. Đây là một phần tự nhiên và thiết yếu của chu kỳ kinh nguyệt, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ và khởi đầu của một chu kỳ mới.

Chu kỳ kinh nguyệt là sự thay đổi định kỳ về mặt sinh lý trong hệ thống sinh sản nữ, đặc biệt là ở tử cung và buồng trứng, nhằm mục đích chuẩn bị cho khả năng mang thai. Nếu quá trình thụ tinh không diễn ra, lớp niêm mạc tử cung đã dày lên để đón trứng sẽ bong ra và thoát ra ngoài qua âm đạo, tạo thành hiện tượng kinh nguyệt. Đây là một phần thiết yếu của sức khỏe sinh sản, cho phép cơ thể người phụ nữ sẵn sàng cho việc thụ thai hàng tháng.

Kinh nguyệt là một phần thiết yếu của sức khỏe sinh sản, cho phép cơ thể người phụ nữ sẵn sàng cho việc thụ thai hàng tháng.

Các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt

1. Giai đoạn hành kinh (Menstrual Phase)

Diễn ra trong 3–7 ngày đầu tiên. Đây là thời kỳ lớp niêm mạc tử cung bị bong tróc do không có sự thụ thai, máu và mô niêm mạc sẽ thoát ra ngoài qua âm đạo.

2. Giai đoạn nang trứng (Follicular Phase)

Bắt đầu từ ngày đầu tiên hành kinh đến khi rụng trứng. Tuyến yên tiết hormone FSH giúp phát triển các nang trứng. Một trong các nang này sẽ phát triển vượt trội và chuẩn bị phóng noãn.

3. Giai đoạn rụng trứng (Ovulation)

Xảy ra vào khoảng ngày thứ 14 của chu kỳ. Hormone LH tăng vọt khiến nang trứng vỡ ra và giải phóng trứng trưởng thành – đây là thời điểm dễ thụ thai nhất.

4. Giai đoạn hoàng thể (Luteal Phase)

Diễn ra sau khi rụng trứng. Cơ thể tiết progesterone để chuẩn bị niêm mạc tử cung tiếp nhận trứng thụ tinh. Nếu không có thai, hoàng thể thoái hóa, hormone giảm và kinh nguyệt bắt đầu trở lại.

Chu kỳ kinh nguyệt kéo dài bao lâu là bình thường?

Thời gian của một chu kỳ kinh nguyệt và số ngày hành kinh có thể khác nhau đáng kể giữa các cá nhân. Tuy nhiên, có những tiêu chuẩn nhất định để xác định một chu kỳ bình thường.

Chu kỳ kinh nguyệt của mỗi chị em dài hoặc ngắn là khác nhau

Độ dài chu kỳ: Trung bình, một chu kỳ kinh nguyệt kéo dài khoảng 28 ngày, tính từ ngày đầu tiên có kinh của chu kỳ này đến ngày đầu tiên có kinh của chu kỳ tiếp theo. Tuy nhiên, một chu kỳ dao động từ 21 đến 35 ngày vẫn được xem là bình thường. Sự biến động về độ dài chu kỳ có thể do nhiều yếu tố như căng thẳng, chế độ ăn uống, sinh hoạt hay việc sử dụng thuốc tránh thai.
Thời gian hành kinh: Số ngày ra máu kinh trong mỗi chu kỳ thường dao động từ 3 đến 7 ngày. Lượng máu kinh mất đi khoảng 50-150ml và có màu đỏ thẫm, có thể lẫn cục máu nhỏ. Nếu thời gian hành kinh ngắn hơn 2 ngày hoặc kéo dài hơn 7 ngày, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt.
Sự ổn định của chu kỳ: Trong vài năm đầu tiên sau khi bắt đầu có kinh nguyệt (tuổi dậy thì), chu kỳ kinh của các bạn gái có thể chưa đều. Thông thường, phải mất khoảng 3-4 năm để chu kỳ kinh nguyệt trở nên đều đặn và ổn định hơn, thường là trước tuổi 20. Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh (thường vào cuối những năm 30 hoặc đầu 40 tuổi), chu kỳ kinh nguyệt cũng có thể trở nên không đều do sự thay đổi nội tiết tố.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ sản phụ khoa?

Kinh nguyệt bất thường có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau nên chị em cần thăm khám ngay

Chu kỳ không đều kéo dài: Nếu chu kỳ kinh nguyệt của bạn thường xuyên ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày, đặc biệt là nếu trước đó chu kỳ của bạn rất đều đặn.
Lượng máu kinh bất thường: Máu kinh quá nhiều (phải thay băng vệ sinh liên tục sau mỗi 1-2 giờ, hoặc lượng máu thấm ướt nhiều băng vệ sinh) hoặc quá ít (chỉ ra máu trong 1-2 ngày với lượng rất ít).
Thời gian hành kinh kéo dài: Kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày.
Chảy máu giữa các kỳ kinh: Hiện tượng ra máu âm đạo bất thường không nằm trong chu kỳ kinh nguyệt.
Đau bụng kinh dữ dội: Đau bụng kinh kéo dài và dữ dội, không thuyên giảm khi sử dụng các biện pháp giảm đau thông thường, hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Đau lan ra vùng thắt lưng, đùi, kèm theo mệt mỏi, da xanh xao.
Vô kinh: Không có kinh trong 3 tháng liên tiếp mà không phải do mang thai, cho con bú hoặc mãn kinh.
Các triệu chứng đi kèm khác: Đau ở vùng chậu, đau khi quan hệ tình dục, khí hư có màu sắc, mùi bất thường, ngứa rát vùng kín, hoặc các dấu hiệu tiền mãn kinh xuất hiện sớm như bốc hỏa, khó ngủ, thay đổi cảm xúc.
Mới có kinh nguyệt hoặc ở tuổi tiền mãn kinh: Trong vài năm đầu sau khi có kinh hoặc khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, chu kỳ kinh nguyệt có thể không đều. Tuy nhiên, nếu sự không đều này quá mức hoặc kèm theo các triệu chứng khác, vẫn cần thăm khám để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý.

Chu kỳ kinh nguyệt không chỉ đơn thuần là một hiện tượng sinh lý mà còn là tấm gương phản chiếu sức khỏe tổng thể của người phụ nữ. Việc nắm vững kiến thức về chu kỳ bình thường, các giai đoạn phát triển và những dấu hiệu bất thường sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân.