Collagen là gì? Tác dụng như thế nào với cơ thể

Collagen là gì?

Collagen là protein dạng sợi chiếm khoảng 25–35% lượng protein trong cơ thể, tạo thành cấu trúc liên kết ở da, xương, gân, sụn, mạch máu. Nó có vai trò như một "chất keo" liên kết các tế bào và mô lại với nhau, tạo nên sự bền chắc, đàn hồi và nâng đỡ cho cấu trúc cơ thể. Có 28 loại collagen, trong đó phổ biến nhất là I, II, III, IV – dùng vào các vai trò khác nhau trong các mô.

Type I: chiếm đến 90% collagen, cấu trúc da, xương, gân

Type II: tập trung ở sụn khớp, chịu lực đàn hồi

Type III: phổ biến ở mạch máu, cơ và mô mềm 

Type IV: xuất hiện ở lớp màng đáy của da, góp phần thanh lọc và bảo vệ

 

Tác dụng của collagen đối với cơ thể

Đối với làn da

Collagen là thành phần cấu tạo chính của da, chiếm tới 70-80% cấu trúc hạ bì. Nó tạo nên một mạng lưới nâng đỡ, giúp da giữ được độ săn chắc, đàn hồi và mịn màng. Khi lượng collagen suy giảm, da sẽ mất đi độ đàn hồi, dẫn đến hình thành nếp nhăn, da chảy xệ và khô ráp. Bổ sung collagen có thể giúp cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi của da, làm mờ nếp nhăn và mang lại làn da tươi trẻ hơn.

Đối với xương và khớp

Collagen là thành phần chính của xương, chiếm khoảng 90% chất nền hữu cơ của xương, mang lại độ chắc chắn và linh hoạt. Đối với khớp, collagen type II là yếu tố cấu thành nên sụn khớp, giúp giảm ma sát giữa các đầu xương, hấp thụ sốc và đảm bảo khớp vận động trơn tru. Bổ sung collagen có thể hỗ trợ duy trì mật độ xương, giảm nguy cơ loãng xương và cải thiện sức khỏe khớp, giảm đau nhức do viêm khớp.

Đối với tóc và móng

Collagen cung cấp các axit amin cần thiết để xây dựng keratin, protein cấu thành nên tóc và móng. Bổ sung collagen có thể giúp tóc chắc khỏe hơn, giảm gãy rụng, kích thích mọc tóc và làm cho móng tay, móng chân cứng cáp hơn, ít bị giòn gãy.

Đối với hệ tiêu hóa

Collagen có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột bằng cách giúp sửa chữa và làm lành lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, giảm tình trạng "rò rỉ ruột". Điều này có thể cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.

Đối với tim mạch

Collagen là một thành phần quan trọng của thành mạch máu, đặc biệt là các động mạch. Nó giúp duy trì độ đàn hồi và tính toàn vẹn của mạch máu, góp phần vào việc điều hòa huyết áp và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch.

Những yếu tố gây hại đến collagen

Tuổi tác

Đây là yếu tố quan trọng nhất. Sau tuổi 25, khả năng sản xuất collagen của cơ thể bắt đầu suy giảm khoảng 1% mỗi năm. Đến tuổi 40, sự suy giảm này trở nên rõ rệt hơn, dẫn đến các dấu hiệu lão hóa trên da và các vấn đề về xương khớp.

Ánh nắng mặt trời (tia UV)

Tia UVA và UVB trong ánh nắng mặt trời là tác nhân hàng đầu gây tổn thương collagen. Tia UV thâm nhập vào da, phá vỡ các sợi collagen và elastin, ức chế quá trình sản xuất collagen mới, dẫn đến hình thành nếp nhăn, đồi mồi và da chảy xệ.

 

Chế độ sinh hoạt không lành mạnh

• Chế độ ăn thiếu hụt: thiếu vitamin C, glycine, proline, đồng, kẽm hạn chế tổng hợp collagen

• Thói quen tiêu cực: hút thuốc, uống rượu, tiêu thụ đường nhiều, căng thẳng, thiếu ngủ.

Bổ sung collagen hiệu quả

Chế độ ăn uống cân bằng

• Protein: Bổ sung các thực phẩm giàu protein như thịt gà, thịt bò, cá, trứng, đậu nành. Các loại thực phẩm này cung cấp các axit amin cần thiết để tổng hợp collagen.

• Vitamin C: Vitamin C là yếu tố bắt buộc cho quá trình tổng hợp collagen. Hãy bổ sung từ cam, quýt, ổi, kiwi, bông cải xanh, ớt chuông.

• Kẽm và Đồng: Các khoáng chất này cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất collagen. Nguồn thực phẩm bao gồm hạt bí, hạt điều, hạnh nhân, hàu, gan.

• Chất chống oxy hóa: Các loại rau xanh đậm, trái cây mọng nước (việt quất, dâu tây) giúp chống lại tác động của các gốc tự do, bảo vệ collagen khỏi bị phá hủy.

 

Bổ sung Collagen dạng uống

Hiện nay, collagen dạng uống ngày càng trở nên phổ biến với nhiều dạng khác nhau như bột, viên, nước uống. Collagen thủy phân (collagen peptide) là dạng được khuyến nghị vì đã được cắt nhỏ thành các phân tử peptide dễ hấp thu hơn vào cơ thể.

Chăm sóc da đúng cách

• Chống nắng: Sử dụng kem chống nắng phổ rộng (broad-spectrum) với SPF từ 30 trở lên mỗi ngày, ngay cả khi trời râm mát, để bảo vệ collagen khỏi tác hại của tia UV.

• Vitamin C bôi ngoài da: Serum vitamin C có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ và hỗ trợ quá trình tổng hợp collagen trên da.

Lối sống lành mạnh

• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể có thời gian phục hồi và sản xuất collagen.

• Kiểm soát căng thẳng: Thực hành thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn khác để giảm căng thẳng, từ đó giảm tác động tiêu cực lên collagen.

• Hạn chế hút thuốc và uống rượu bia: Hút thuốc và uống rượu bia quá mức đều gây hại cho collagen.

Collagen không chỉ là "bí quyết sắc đẹp" mà còn là yếu tố quyết định đến sức khỏe toàn diện từ da đến xương khớp và mạch máu. Việc bổ sung collagen khoa học – thông qua chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và lựa chọn thực phẩm chức năng phù hợp – sẽ giúp làm chậm quá trình lão hóa và bảo vệ cơ thể từ bên trong. Chủ động trong việc duy trì collagen chính là đầu tư đúng đắn cho tương lai của chính bạn.